Elektrociepłownia Siekierki
Plan Elektrociepłowni Siekierki
Elektrociepłownia Siekierki – największa polska
elektrociepłownia
, druga co do wielkości w
Europie
, mieszcząca się w Warszawie przy ulicy Augustówka 30. Oddana do użytku w roku
1961
[1].
Zakład dysponuje mocą cieplną 2081
MW
i mocą elektryczną 622
MW
. Podstawowe jednostki wytwórcze EC Siekierki to cztery
bloki
, w tym trzy ciepłownicze o mocy 105 MWe każdy i jeden kondensacyjny z upustem ciepłowniczym o mocy 125 MWe. Część kolektorową stanowią cztery
kotły parowe
i pięć
turbin
. Dodatkowo przy bardzo niskich temperaturach w zimę jest wykorzystywanych sześć kotłów wodnych. Kotły węglowe posiadają
elektrofiltry
, które utrzymują emisję
pyłu
na poziomie 50% wielkości dopuszczalnej polskimi normami ochrony powietrza. Kocioł nr 2 jest wyposażony w filtr workowy i instalację odsiarczania spalin. Kotły są wyposażone również w palniki niskoemisyjne obniżające emisję
NOX
[1].
W roku 2000 elektrociepłownia Siekierki została przejęta przez szwedzki koncern
Vattenfall Heat Poland
, który kupił 55 procent
akcji
Elektrociepłowni Warszawskich
. Dziś Vattenfall ma 99 procent udziałów[2].
Historia
Projekt
elektrociepłowni
zatwierdzono w roku
1954
. Rozważano trzy lokalizacje:
Augustówka
, teren na
Siekierkach
przy zbiegu ulic
Bartyckiej
i
Czerniakowskiej
oraz okolice skrzyżowania ulic Czerniakowskiej i
Chełmskiej
. Ostatecznie w roku
1956
lokalizację na Augustówce zatwierdził ówczesny
premier
Józef Cyrankiewicz
[2].
Pierwsze prace budowlane zaczęły się w roku
1958
. Budowę powierzono Warszawskiemu Przedsiębiorstwu Budowy Elektrowni i Przemysłu "Beton-Stal". Pierwsza
turbina
o mocy 50 MW została podłączona 4 grudnia
1961
. Datę tę przyjmuje się jako początek funkcjonowania elektrociepłowni, choć prace budowlane trwały jeszcze w roku
1962
. Pod koniec roku
1962
elektrociepłownia dysponowała mocą 200 MW. W latach
1974
-
1978
w ramach rozbudowy elektrociepłowni uruchomiono cztery bloki ciepłownicze, a moc całkowita "Siekierek" przekroczyła 600 MW[2].
Najbardziej dramatycznym wydarzeniem w historii elektrociepłowni była
noc sylwestrowa
1978 roku. W ostatnich dniach grudnia temperatura spadła gwałtownie z +8 do -15
°C
. Koleją został przywieziony zamarznięty
węgiel
bardzo słabej jakości (dobry węgiel sprzedawany był na eksport). W elektrociepłowni nie było rozmrażalni – jej zbudowanie planowano już w roku
1962
, ale w związku z lekkimi zimami Ministerstwo Gospodarki zrezygnowało z tych planów. Nie pomagało obracanie wagonów w
wywrotnicy
, ich kolejka ciągnęła się aż do
Okęcia
. Wezwano na pomoc
wojsko
, ale podczas kruszenia węgla
materiałami wybuchowymi
rozpadały się wagony. Elektrociepłownia dysponowała 30 tysiącami ton węgla, co stanowiło zapas tylko na kilka dni pracy. Zamrożony w wielkie bryły węgiel zsuwał się z pochyłych
przenośników taśmowych
, a do dyspozycji był tylko jeden spychacz. Rankiem 31 grudnia poprzez komunikaty nadawane w radiu i telewizji wszystkich pracowników wezwano do stawienia się w zakładzie. Węgiel rozbijano ręcznie przy pomocy
kilofów
i
młotów pneumatycznych
. 1 stycznia 1979 roku pracował tylko jeden kocioł i jedna turbina, a moc elektrociepłowni spadła do 14 MW. Temperaturę tzw. wody zasilającej obniżono ze 150°C do 40°C. W całej Warszawie pękały zamarzające
grzejniki
. Przez kilka tygodni w kruszeniu węgla pomagali żołnierze i milicjanci.
Hala główna, w której stoją turbiny, ma długość 400 metrów i dzieli się na dwie części: starszą – kolektorową oraz nowszą – blokową. Najstarsze turbiny mają moc 30 i 50 megawatów. W nowszej części hali znajdują się dwie turbiny firmy
Siemens
o mocy 105 MW. Zostały wyprodukowane w
Czechach
i zainstalowane w
2007
oraz
2008
roku[2].
Kominy
Dwa nowe (pierwszy i trzeci od lewej) i dwa stare kominy EC Sierkierki.
Pierwszy komin, o wysokości 120 metrów, rozpoczął pracę w roku
1961
, po podłączeniu pierwszej turbiny. Drugi komin został oddany pod koniec
1972
roku. Trzeci komin, który jest wykorzystywany przez kotły olejowe, był gotowy w połowie roku
1977
. W roku
2009
wybudowano dwa nowe kominy: 170- i 200-metrowy. Kominy powstawały w tempie 4 metrów na dobę. Niższy powstał w 50 dni, wyższy – w 64. Są to konstrukcje lite, bez spojeń. Beton był wylewamy do pierścieniowatej formy, która na
hydraulicznych podnośnikach
była unoszona w górę. Zgodnie z wymogami
unijnymi
nowe kominy pomalowano w pasy: cztery czerwone i trzy białe[2].
We wrześniu 2009 zakończono rozbiórkę najstarszego komina[2].
Stare kominy projektowano tak, by pełniły funkcję
schronu
przeciwatomowego. Ich ściany są zagłębione w ziemi na 4-5 metrów, a ich grubość dochodzi do 2 metrów. W podziemnej części zaplanowano schrony dla pracowników elektrociepłowni. W nowych kominach takich pomieszczeń nie ma[2].
Awarie
24 kwietnia
1976
roku miała miejsce jedna z największych awarii, jakie wydarzyły się w elektrociepłowni. Około godziny 13 pękła turbina generatora nr 4. Oderwane od turbiny łopatki zniszczyły część dachu, a wyciekający z turbiny olej zapalił się[2].
Dnia 2 czerwca 2010 o godzinie 10:44 wybuchł pożar w turbinie 6, zapalił się zbiornik z olejem. Na miejscu pojawiło się 16 jednostek
straży pożarnej
. W budynku technologicznym, w którym pojawiły się płomienie, odłączono zasilanie. Lekkich poparzeń doznali strażak oraz pracownik; drugi strażak biorący udział w akcji uległ podtruciu[3]. Pożar ugaszono o 11:45, akcja wychładzania zbiornika z olejem zakończyła się o 12.30[4].
Produkcja prądu i ciepła
Węgiel do elektrociepłowni dowożony jest koleją ze
Śląska
. Należąca do Siekierek
bocznica
ma 28 km długości i łączy się z torami kolei radomskiej w Piasecznie. Przy temperaturze -10°C elektrociepłownia zużywa 10 tys. ton węgla na dobę, co odpowiada czterem
składom
. Wagony wjeżdżają do
wywrotnicy
, gdzie węgiel jest przesypywany na taśmociągi, a z nich na
ładowarki
. Surowiec trafia na hałdy, zwane placami węglowymi (w listopadzie 2009 roku leżało na nich ok. pół miliona ton węgla). Z hałd węgiel jest przenoszony taśmociągami do budynku elektrociepłowni i wsypywany zbiorników zwanych
bunkrami
. Lej jednego bunkra mieści 200 ton paliwa. Zanim węgiel trafi do 12 z 14 zainstalowanych kotłów (dwa są opalane tylko
mazutem
) przechodzi przez
młyn
. Każdy z kotłów jest obsługiwany przez 4 młyny, które przy pomocy wielkich stalowych kul mogą zmielić 25 ton węgla na godzinę. Czarny miał mieszany jest z suchym powietrzem i wdmuchiwany do kotłów – palony w ten sposób daje więcej energii[2].
Spalanie węgla dostarcza ciepła. Do wyprodukowania prądu potrzebna jest woda, która po podgrzaniu zamieni się w parę. Elektrociepłownia Siekierki czerpie wodę z Wisły, ma własne ujęcie. Woda jest filtrowana i demineralizowana, żeby zminimalizować korozję rur[2].
Kotły produkują od 200 do 430 ton pary na godzinę (jej temperatura dochodzi do 535°C). Para pod ciśnieniem od 100 do 130
atmosfer
trafia do
turbiny
, gdzie uderzając w łopatki obraca
wirnik
. Wirniki turbin wykonują 3 tys. obrotów na minutę. Przy tak dużej prędkości obrotowej ważne jest zapewnienie odpowiedniego smarowania
łożysk
– stan ich naoliwienia jest wyświetlany na
ciekłokrystalicznych ekranach
w
sterowni
. Tam też dawkowane jest powietrze i monitorowana prędkość podawania węgla[2].
W nastawni cieplnej ulokowanej obok hali z turbinami, pracownicy kontrolują proces powstawania
energii cieplnej
, monitorują popyt na ciepło i kierują ewentualne nadwyżki ciepła do akumulatora[2].
Nastawnia elektryczna jest ulokowana w wyniesionym ponad poziom gruntu budynku, przypominającym wieżę kontroli ruchu kolejowego. Tu elektrociepłownia łączy się z systemem energetycznym kraju[2].
W bryłach węgla oprócz węgla znajduje się także woda (czasami stanowi nawet 80% wagi), a także rozmaite zanieczyszczenia, które się nie spalają. W piecach zamieniają się w
żużel
, którego rozpalone bryłki trafiają do zbiorników z zimną wodą, skąd kanałami trafiają do osadnika żużla na zewnątrz budynku. Podczas spalania węgla powstają także
popiół
i
pyły
. Są one wychwytywane przez
elektrofiltry
, skąd trafiają do kominów[2].
Akumulator ciepła
Główna brama wjazdowa elektrociepłowni Siekierki. Po prawej stronie akumulator ciepła.
Budowa akumulatora ciepła została rozpoczęta w roku
2008
[1], a zakończona w marcu
2009
roku. Srebrnoszary cylindryczny zbiornik został wykonany z blachy zaizolowanej
wełną mineralną
. Ma wysokość 47 metrów i pojemność 30,4 tys. metrów sześciennych[2]. Jest to pierwszy tak duży obiekt w Polsce[1].
W urządzeniu wykorzystuje się fakt, że
woda
zimna nie miesza się z ciepłą pod warunkiem, że dodaje się ją ostrożnie i powoli. Woda zimna (o temperaturze ok. 40°C) znajduje się na dole, a gorąca (o temperaturze nieprzekraczającej 95°C) utrzymuje się na górze. Jeśli elektrociepłownia potrzebuje ciepłej wody, zasysa ją rurami znajdującymi się w górnej części zbiornika, dodając równocześnie taką samą ilość zimnej wody od dołu. Jeśli gorącej wody jest nadmiar, proces odbywa się w drugą stronę[2].
Popyt na gorącą wodę jest różny nie tylko w zależności od pory roku, ale też pory dnia (największy popyt na ciepło jest rano i wieczorem). Dopóki nie było akumulatora, w godzinach szczytu elektrociepłownia musiała uruchamiać dodatkowe kotły służące tylko do podgrzewania wody. Było to nieekonomiczne, bo z węgla spalonego w tych kotłach uzyskuje się tylko połowę energii, którą z tej samej ilości węgla mogą wyprodukować urządzenia wytwarzające jednocześnie prąd i ciepło[2].
Akumulatory ciepła są wykorzystywane powszechnie w
krajach skandynawskich
. W
Polsce
kilkakrotnie mniejszy akumulator działa w
Siedlcach
[2].
Ciekawostki
- W lipcu
1960
roku budowie elektrociepłowni groziło zalanie ze względu na bardzo wysoki stan
Wisły
– stan alarmowy został przekroczony o 2,44 metra[2].
- Turbina, która została zamontowana jako pierwsza (w roku
1961
) działa do dziś.
- Elektrociepłownia Sierkierki mogłaby ogrzać ok. 60 proc. budynków w Warszawie i dostarczyć energii do tego, by zaświecić ponad 10 mln 60-watowych żarówek[2].
- Na szczycie 200-metrowego komina zmieściłoby się boisko do
siatkówki
[2].
- Wodą, która mieści się w akumulatorze ciepła elektrociepłowni można by napełnić 11
basenów
o rozmiarach olimpijskich[2], zaparzyć nią kawę na półtora miliona filiżanek lub ogrzać przez dobę 25 tysięcy mieszkań.
- Pociąg zaopatrujący ciepłownię w węgiel można zobaczyć w serialu
"Glina 2"
[2].
- Demineralizowana woda z elektrociepłowni była przez jakiś czas kupowana przez wytwórnię wódek Koneser i używana do produkcji m. in. winiaku klubowego[2].
- W pomieszczeniu sterowni została nakręcona jedna ze scen piątego odcinka serialu
Alternatywy 4
[2].
- Przy dużych
wiatrach
czubek najwyższego komina może odchylić się od pionu nawet o 40 cm[2].
Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3
Elektrociepłownia Siekierki
. www.vattenfall.pl. [dostęp 2 lipca 2010].
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 2,24 2,25 Michał Wojtczuk. Siekierki (Spacerownik Warszawski) - dodatek do "Gazety Wyborczej". „
Gazeta Wyborcza
” (2009-11-19).
- ↑
Pożar w elektrociepłowni Siekierki
. www.onet.pl. [dostęp 25 czerwca 2010].
- ↑
Warszawa: Pożar w elektrociepłowni Siekierki. Trzy osoby ranne
. gazeta.pl. [dostęp 25 czerwca 2010].